DJENDA PROJECT | 2024 ΤΟ ΝΕΟ PROJECT ΤΟΥ «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ»

 

Djenda λέξη ἀνύπαρκτη

ἀπαράλλαχτη μάρκα ἠλεκτρικῶν λαμπτήρων

μισο-σανσκριτική μισο-κέλτικη

Djenda ἡ τρέμουσα

είκόνα μου μεγεθυμένη στά χέρια τῶν λαῶν

Djenda πολιτιστική ἐπανάσταση

Djenda ἐγώ πρίν ἕξ χιλιάδες χρόνους

μέ τό πλάι ἐπάνω στά βουνά τῆς Κρήτης

δείχνοντας

τήν ὑπερμεγέθη ἀνισότητα

πού θ΄ ἁπλωθεῖ νά μοιραστεῖ τόν κόσμο

Djenda ἐγώ πού πρόλαβα νά μήν ἀδικήσω 

Djenda.

Ο. Ελύτης, “Djenda”, Μαρία Νεφέλη (1978)

Τη φετινή καλλιτεχνική χρονιά 2023-4 η νεανική ομάδα “Deep Eyes” του “Εργαστηρίου Πολυτροπικών Δραστηριοτήτων” επεξεργάζεται το μεταδραματικό Djenda project.

Το έργο συνδυάζει ποιητικό λόγο, αφηγήσεις ζωής, κίνηση, ηχοτοπικό και μουσικό περιβάλλον και πολυμέσα. Στόχος είναι να παρουσιαστεί στο 52ο Φεστιβάλ Ολύμπου τον Αύγουστο του 2024.

Η Djenda είναι ένα σύγχρονο κορίτσι που μεγαλώνει στο σημερινό δυστοπικό κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον. Είναι φανταστική και συνάμα πραγματική ύπαρξη. Η σκηνική της παρουσία συνυφαίνεται από τα πραγματικά βιώματα των μελών του «Εργαστηρίου», αλλά και τις πολυποίκιλες ζωές των σύγχρονων νέων. Όλα αυτά τα βιώματα συνυφαίνονται με πυρήνα τη μορφή της Μαρίας Νεφέλης, της «ηρωίδας» του ομώνυμου σκηνικού ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη. Η Μαρία Νεφέλη είναι ένα κορίτσι ανάμεσα στην πραγματικότητα (ήταν η πρώτη χίπισσα της Αθήνας) και στον ποιητικό μύθο, γύρω από τον οποίο ο Ελύτης αναπτύσσει τις «ωριμότερες» ιδέες του σχετικά με την υλικότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας και τη γήινη και συγχρόνως υψιπετή φύση της ανθρώπινης ύπαρξης. Η Μαρία Νεφέλη βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τον ίδιο τον Ποιητή/Αντιφωνητή. Έναν διάλογο έντονο και πολλές φορές ασύμβατο, ανάμεσα σε δύο αντιθετικούς κόσμους∙ στον υλικό και γήινο κόσμο της νεαρής Νεφέλης, η οποία αμφισβητεί τα πάντα, και στον κόσμο των υψηλών ιδεών του ποιητή, που όμως, ανακαλύπτει στο πρόσωπο της Νεφέλης μιαν άλλη πραγματικότητα που αντικατοπτρίζει αθέατες όψεις του ίδιου του εαυτού του. Ο διάλογος θα οδηγηθεί σταδιακά στη σύνθεση μιας εντελώς νέας υπαρκτικής πρότασης, ανάμεσα στην αδήριτη σημασία της υλικότητας του σώματος που καταφάσκει στην πραγματική ζωή και ενσαρκώνει η Μαρία Νεφέλη, και στην υψηλή ιδέα της ποίησης που ανα-νοηματοδοτεί τη ζωή και εκφράζει ο Αντιφωνητής/Ποιητής. Η συνθετική πρόταση θα αποκαλύψει ότι τελικά η αντίθεση ανάμεσα στους διαφορετικούς κόσμους της Νεφέλης και του ποιητή δεν υφίσταται, γιατί ο ένας κόσμος καθρεφτίζεται στον άλλο, αρκεί τα δύο «αντίθετα» να έχουν τη διάθεση της συναλλαγής και κυρίως της ανακάλυψης, μέσα από διαφορετικούς δρόμους, του υψηλού προορισμού της ύπαρξης είτε ως επανάστασης κατά της συλλογικής αδικίας είτε ως θέλησης για προσωπική αξιοπρέπεια («Τρίτα Ύψη»).

Από τη «Μαρία Νεφέλη» του Ο. Ελύτη προέρχεται το όνομα «Djenda». Είναι το όνομα, που τελικά επιλέγει η Μαρία Νεφέλη για τον «νέο» εαυτό της, όταν πια ολοκληρώνει τον επίπονο διάλογο με τον Αντιφωνητή/Ποιητή. Ο Ελύτης γλωσσο-πλάθει ένα εντελώς νέο όνομα, για να αποδώσει τη συνθετική υπαρκτική πρόταση που προτείνει στο «ωριμότερο» ποιητικό του έργο. Ο πρωτόγνωρος «ήχος» του ονόματος –«Djenda»— ανακαλεί αμφίσημες εικόνες και έννοιες, που παραπέμπουν είτε στη σύγχρονη τεχνολογία, είτε στη μυθολογία των ανατολικών πολιτισμών, είτε στις ιέρειες αρχαίων μυστικιστικών επιτελέσεων. Στην εποχή μας, το πρωτόγραμμά της Djenda το γράμμα “D”, παραπέμπει στη λεγόμενη «γενιά D» (Generation Divided), η οποία οροθετείται με βάση την εξοικείωσή της με την τεχνολογία κι όχι με χρονολογικά κριτήρια όπως η «γενιά G». Μια γενιά αντιφατική, αξιακά και πολιτισμικά, που επιχειρεί να ανακαλύψει την αληθινή της ταυτότητα στο ρευστό μετα-σύμπαν (metaverse) της εικονικής πραγματικότητας. Θα είναι η γενιά αυτή η αφετηρία της νέας «πολιτιστικής επανάστασης», την οποία ενσαρκώνει, σύμφωνα με τον Ελύτη, η Djenta;

Για τη δραματουργική επεξεργασία του έργου ακολουθούνται οι μεθοδολογίες του μεταδραματικού και του επινοητικού θεάτρου με έμφαση στη συνεργατική και συλλογική αναδημιουργία. Όπως προαναφέραμε η βασική ιδέα έχει ως αφετηρία το σκηνικό ποίημα «Μαρία Νεφέλη» του Οδυσσέα Ελύτη και τις ποιητικές και νοηματικές προϋποθέσεις του. Η έννοια του αντιθετικού διαλόγου και του αναστοχασμού σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο, που χαρακτηρίζει το ποίημα, λειτουργεί ως εννοιακός πυρήνας γύρω από τον οποίο κτίζεται η δραματουργική αφήγηση με τη συμβολή όλων των μελών του «Εργαστηρίου».

Η δραματουργική μορφή του έργου οργανώνεται ως μια συλλογική performance, στην οποία ο λόγος –στην ποιητική και βιωματική του μορφή— επιτελεί σημαντική λειτουργία, ωστόσο, συλλειτουργεί με την κίνηση, τη μουσική και το ηχοτοπικό και πολυμεσικό περιβάλλον. Επιπλέον, η ανοιχτότητα της δραματουργικής μορφής παραχωρεί χώρο στη συμμετοχή του θεατή και τον προ[σ]καλεί να ανακαλύψει τα προσωπικά του νοήματα.

Η μυθοπλαστική πλοκή είναι ρευστή και υπαινικτική, ωστόσο, το νήμα της επιτελεστικής αφήγησης ξετυλίγεται με σαφή εξελικτική διαδρομή που ξεκινά από τη γέννηση ως την πνευματική ενηλικίωση της Djenda.

Η βασική δραματουργική δομή συντίθεται από πέντε (5) μέρη:

· Γένεσις: Η γέννηση και ο τρόπος με τον οποίο αρχίζει να διαμορφώνεται η Djenda (D). Η διαδοχική σειρά των αρχικών μεταμορφώσεών της σε σχέση με το περιβάλλον ανάπτυξής της.

· Εικονισμοί: Η D. αναπαριστά με το σώμα τον κόσμο, όπως τον παρατηρεί και τον αισθάνεται μεγαλώνοντας. (Έννοια του «εικονισμού» ως διαδικασίας αναπαράστασης ή μεταφοράς των φαινομένων της [υλικής] φυσικής πραγματικότητας και των ανθρώπινων σχέσεων σε καλλιτεχνικά ή άλλα σχήματα).

· Πάθη: Η D. με γνώση και προσωπικό νόημα αναγνωρίζει και περιγράφει τις πολλαπλές παθογένειες που βιώνει σ΄ ένα κόσμο που οδεύει «[με] αντίστροφη μέτρηση ως τον τέλειο πλήρη αφανισμό» (Ο. Ελύτης, «Ο Πλανήτης γη», Μαρία Νεφέλη), αναστοχαζόμενη τις δικές της αντοχές και συμβολές.

· Μυσταγωγίες: Η D. αναγνωρίζοντας τα πάθη του κόσμου επιζητά την κάθαρση. Μυείται στα μυστήρια της ζωής και του θανάτου. Αναπαριστά την πνευματική ανάταση και την έκσταση αυτής της διαδικασίας.

· Έξοδος: Η φυγή προς τα εμπρός. Η D. αποκαθαρμένη από τις προλήψεις και τα στερεότυπα αναλαμβάνει το ρίσκο της προσωπικής ευθύνης. Υψούτε από το πλήθος και οδεύει προς την όντως ζωή: Επιστήμη ή ποίηση; Λογική ή αγάπη; Θυσία ή σύμβαση; Ομορφιά ή ασχήμια;