«ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΤΟΠΙΟ» | ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 87| MULTIMODAL TEXTS 87

 

André Kertész. Χειμερινό τοπίο. Πλατεία Washington Νέας Υόρκης, ημέρα και νύχτα. 1954 / Δεκ. 1970. Ασημοτυπίες. 61 × 50.8 cm.

Οι δύο φωτογραφίες ανήκουν σε έναν από τους διασημότερους φωτογράφους του 20ου αι., στον. Ο André Kertész (1894–1985) ήταν Ούγγρος φωτογράφους από τους πλέον σημαντικούς του 20ου αι. Έζησε και δημιούργησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στις Η.Π.Α. Στις φωτογραφίες του αποτυπώνει την πραγματικότητα με ένα βλέμμα πολύσημο και διεισδυτικό. Πίσω από αυτό που φαίνεται κρύβεται πάντα κάτι βαθύτερο. Αυτό το πετυχαίνει με την αποτύπωση της καίριας στιγμής, η οποία όμως αφήνει πολλά υπονοούμενα και δημιουργεί αμφίσημα νοήματα. Η παραπάνω διπλή φωτογραφία αποτυπώνει το ίδιο χειμερινό τοπίο σε ένα πάρκο της Νέας Υόρκης σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές∙ βράδυ και πρωί. Χαρακτηριστικές είναι οι αντιθετικές σχέσεις: φωτός – σκότους, ημέρας – νύχτας, απουσία – παρουσία ανθρώπινης μορφής, άσπρου - μαύρου. Οι φωτογραφίες τραβήχθηκαν από το ίδιο ψηλό σημείο, που ήταν το παράθυρο του σπιτιού του φωτογράφου στην 5η λεωφόρο της Νέας Υόρκης.

Της Ευαγγελίας Τσιμήτρη

Ο αέρας τη διαπερνούσε. Κι όμως ήταν σίγουρη πως είχε κλείσει καλά το παράθυρο. Ναι το είχε κλείσει. Θυμόταν καλά τις τελευταίες τις κινήσεις πριν παραδοθεί και πάλι στη θαλπωρή του κρεβατιού της. Έριξε μια επίμονη ματιά έξω. Τράβηξε βιαστικά την κουρτίνα, χρώμα μαύρο να αποκλείσει κάθε επαφή με τις ακτίνες του ήλιου, και έτρεξε κατευθείαν στο κρεβάτι της και πάλι. Την τρόμαζε, βλέπεις, αυτό το σκηνικό. Οι φωνές των παιδιών που έπαιζαν κάθε μέρα μετά το σχολείο, οι ηλικιωμένοι που κουβέντιαζαν για να περάσει η ώρα. Κάθε ανθρώπινη επαφή τέλος πάντων. Και αυτό το λευκό. Έτσι έλεγε το χιόνι. Αυτό το λευκό την αποσυντόνιζε τελείως. Μια απέραντη επιφάνεια και πάνω της μικρές μικρές κουκίδες ανθρώπων. Γι΄ αυτό ποτέ δεν περνούσε μέσα απ΄ το πάρκο. Δεν μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό της σαν κουκίδα στο αχανές άσπρο.

Είχε βραδιάσει, το ένιωθε. Οι παιδικές φωνές είχαν σταματήσει και οι ηλικιωμένοι είχαν μαζευτεί στα σπίτια τους. Έτρεξε προς το παράθυρο. Τράβηξε στο πλάι τις κουρτίνες, άνοιξε διάπλατα το παράθυρο και... επιτέλους. Ένιωσε μια περίεργη θαλπωρή. Βουβαμάρα. Της άρεσε η μακρινή βουή του κέντρου. Ένιωθε προστατευμένη απ’ αυτό και το απολάμβανε. Το αχανές λευκό είχε πάρει πλέον τη μορφή σκιών. Σκιές των δέντρων, αλλά και τα αποτυπώματα των ανθρώπων, σαν χαράγματα πάνω στο λευκό της. Της άρεσε να βλέπει αυτά τα χαράγματα. Καθόταν με τις ώρες και έπλαθε ιστορίες γι΄ αυτά. Μέχρι να φανούν και πάλι αυτές οι ενοχλητικές ακτίνες που φώτιζαν την ίδια κι έσβηναν τις σκιές του πάρκου. Τότε χανόταν και πάλι με τις ώρες πίσω από τις μαύρες της κουρτίνες.

10/11/2023