ΕΜΨΥΧΑ ΕΝΔΥΜΑΤΑ / ANIMATE GARMENTS | PERFORMANCE | ΜΙΤΟΣ 2

Οκτωβρίου 07, 2022

ΕΜΨΥΧΑ ΕΝΔΥΜΑΤΑ / ANIMATE GARMENTS | PERFORMANCE | ΜΙΤΟΣ 2 | MITOS 2

Η performance «Έμψυχα ενδύματα | Animate Garments» έχει ως αφετηρία τη διερεύνηση των σχέσεων «ενδύματος - σώματος – μνήμης». Με αφορμή τη/τις μνήμη/μνήμες, που κουβαλάνε τα παλιά ενδύματα που φορούσαν κάποτε οι γονείς ή άλλοι συγγενείς, τα μέλη του «Εργαστηρίου» διερεύνησαν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αναπαρασταθούν τα βιώματά τους από τη σχέση τους με τα ενδύματα αυτά.

Η performance εντάσσεται στο εθνογραφικό και καλλιτεχνικό project «Μίτος | Mitos» το οποίο πραγματοποιείται από τον Σεπτέμβριο του 2021 με στόχο την πρόσληψη της οικογενειακής και συλλογικής μνήμης από τη νεότερη γενιά με άξονα την οικογενειακή ενδυματολογία. Ο «μίτος» (κουβάρι) συμβολίζει το νοητό (ή και πραγματικό) νήμα που συνυφαίνει τη διαχρονική μνήμη με αφετηρία την οικογενειακή ενδυματολογία και από την άλλη παραπέμπει στην τεχνική επίλυσης προσωπικών και κοινωνικών προβλημάτων με βάση τη διαχρονική εμπειρία. Το project περιλαμβάνει πολυτροπικές δράσεις και performances και θα ολοκληρωθεί με την παρουσίαση των ερευνητικών και εθνογραφικών δεδομένων με τη μορφή πολυμεσικής installation.

Νάνσυ Τζιόλη (Φωτογραφία Γιώργος Μυτελέτσης)

H performance «Έμψυχα ενδύματα» πραγματοποιείται σε δύο βασικά στάδια. Το πρώτο είναι της έρευνας και της προετοιμασίας και το δεύτερο της καλλιτεχνικής παρουσίασης και βιντεοσκόπησης.

Νάνσυ Τζιόλη (Φωτογραφία Αναστασία Παπαναστασίου)

Α. Έρευνα και προετοιμασία

(i) Αρχικά τα μέλη του «Εργαστηρίου» επιλέγουν ένα παλιό ρούχο των αγαπημένων τους προσώπων, το οποίο έχει γι΄ αυτές κάποια ιδιαίτερη σημασία. Η επιλογή γίνεται μετά από έρευνα και συζήτηση με τα συγγενικά πρόσωπα. Μπορεί το ρούχο αυτό να είναι επίσημο ή και συνηθισμένο καθημερινό, όπως φόρεμα αρραβώνων, ζακέτα που έπλεξε στο χέρι η γιαγιά, πουκάμισο που φορούσε ο παππούς στις δραστηριότητές του, μαύρο επανωφόρι που φορέθηκε σε κηδεία κ.ά. Φορέματα φορτισμένα με δυνατές συγκινήσεις και μνήμες που έμειναν για μεγάλο διάστημα κρυμμένα σε ντουλάπες και μπαούλα και τώρα τα επαναφέρονται στη ζωή μέσα από τις παρεμβάσεις των performers. Οι συζητήσεις με τα αγαπημένα πρόσωπα γίνονται με στόχο να ανακληθούν οι χαμένες αυτές αναμνήσεις, αλλά συγχρόνως να επεξεργαστούν οι performers και τα δικά τους συναισθήματα που προκύπτουν από τη γνωριμία τους με τα ενδύματα αυτά. Η διαδικασία αυτή τις/τους βοηθά να κατανοήσουν καλύτερα τις αγωνίες, τους φόβους ή τα άγχη των συγγενικών προσώπων ή ακόμα και κάποιων αθέατων όψεων της οικογενειακής τους ιστορίας.

(ii) Στη συνέχεια οι performers φορούν το ένδυμα και προσπαθούν να «μπούνε στον ρόλο» του συγγενικού τους προσώπου. Ο στόχος, τώρα, είναι διπλός. Προσπαθούν να κατανοήσουν ενσυναισθητικά τις ψυχολογικές καταστάσεις που έζησε το συγγενικό τους πρόσωπο φορώντας το ρούχο, δηλ. να νιώσουν όπως ένιωθε όταν το φορούσε, συγχρόνως, όμως, να μεταφέρουν τις καταστάσεις αυτές στη δική τους πραγματικότητα και να νιώσουν τα συναισθήματα που τις δημιουργούνται από την κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων. Το «διπλό» αυτό συναίσθημα μπορεί να είναι η θλίψη που ένιωσε το συγγενικό τους πρόσωπο φορώντας το ρούχο σε συνδυασμό, όμως, με την πλησμονή αγάπης που νιώθουν για τα πρόσωπο αυτό κατανοώντας τις δύσκολες καταστάσεις που πέρασε. Αυτό το «κάτι παραπάνω» στα συναισθήματα των performers είναι που προσδίδει το τελικό νόημα στην performance. Στις περιπτώσεις που η performer επιλέγει το ρούχο κάποιου δικού της ανθρώπου που έχει πεθάνει, η έρευνά της επικεντρώνεται στα εν ζωή κοντινά του πρόσωπα με τους ίδιους στόχους.

Αγγελική Καρατζόγλου (Φωτογραφία Γιώργος Μυτελέτσης)

Β. Καλλιτεχνική παρουσίαση και βιντεοσκόπηση

Φορώντας το ρούχο οι performers περνούν στο επόμενο στάδιο που είναι η καλλιτεχνική παρουσίαση και η βιντεοσκόπηση της performance.

Το στοιχείο που μεσολαβεί για τον μετασχηματισμό της πραγματικότητας στην ενσυναισθητική κατάσταση που προαναφέραμε είναι η ολόσωμη περιτύλιξη της performer με ένα μεγάλου μεγέθους λεπτό νάιλον, το οποίο στη συνέχεια αφαιρείται επιτελεστικά αποκαλύπτοντας τα σωματοποιημένα συναισθήματα.

Σε πρακτικό επίπεδο ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία:

(i) Επιλέγετε ένας ήσυχος τόπος, στον οποίο υπάρχουν μόνο φυσικοί ήχοι κι ένα ενδιαφέρον σκηνικό. Για παράδειγμα, η ακροθαλασσιά, το δάσος, ένας εγκαταλειμμένος οικισμός, η όχθη ενός ποταμού, μέσα στην ομίχλη ή στη βροχή κ.ά.

(ii) Η performer φορά το ένδυμα.

(iii) Αναπνέει βαθιά και διαφραγματικά και επικεντρώνεται στην αίσθηση που αφήνει στο σώμα το ένδυμα. Συγχρόνως μεταφέρει σταδιακά τον εαυτό της στην κατάσταση των συναισθηματικών καταστάσεων που περιγράψαμε προηγουμένως.

(iv) Τυλίγετε ολόσωμα με το λεπτό νάιλον και πιάνει τις δύο άκρες του.

(v) Παίρνει βαθιά διαφραγματική αναπνοή. Αρχικά μέσα στο νάιλον αισθάνεται ένα είδος «ασφυξίας» και στη συνέχεια απελευθερώνεται από αυτό αργά και τελετουργικά, ενώ συγχρόνως το σώμα παίρνει τη στάση και την έκφραση που είχε προετοιμάσει. Συγχρόνως αφήνει να πέσει μόνο του ή από τον αέρα το νάιλον κρατώντας μόνο τις άκρες του.

(vi) H performance ολοκληρώνεται σε μερικά δευτερόλεπτα. Η performer αναπνέει και πάλι διαφραγματικά επανέρχεται στην πραγματικότητα.

Πάμελα Πετάλλι (Φωτογραφία Γιώργος Μυτελέτσης)

Παράλληλα με την performance οι performers πραγματοποιούν και τη βιντεοσκόπηση του συγγενικού τους προσώπου στο οποίο ανήκει το ένδυμα. Στο βίντεο, το οποίο, έχει μικρή διάρκεια το πολύ 2 με 3 λεπτά, το συγγενικό πρόσωπο αφηγείται την ιστορία του ρούχου και τις καταστάσεις στις οποίες το φορούσε. Εάν το ρούχο ανήκε σε κάποιον που έχει πεθάνει, την αφήγηση την κάνει κάποιο άλλο στενό συγγενικό του πρόσωπο.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

Κατερινόσκαλα Πιερίας, 27/11/2021: Νάνσυ Τζιόλη, Διονυσία Φωτιάδου, Αναστασία Παπαναστασίου, Θεοδώρα Λαζάρου.

Π. Βροντού Πιερίας, 28/10/2021: Ευαγγελία Τσιμήτρη, Κατερίνα Νταλαμπέκου, Χριστίνια Λιόλιου, Ελένη Τόκα, Έλενα Κορινιώτη, Δήμητρα Γιάντσιου, Πασχαλίνα Γιαννάκη.

Βροντού Πιερίας, 15/11/2021: Σταυρίνα Βάια.

Καταρράχτες Ουρλιά Ολύμπου (Δίον), 24/12/2021: Κατερίνα Παπαναστασίου, Ευαγγελία Παπαναστασίου, Πάμελα Πετάλλι, Αγγελική Καρατζόγλου.

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ PERFORMANCE ΕΔΩ