ΜΙΚΡΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ | ΠΟΙΗΣΗ 8

 

Παναγία Οδηγήτρια (λεπτομέρεια). Α΄ πλευρά αμφιπρόσωπης φορητής εικόνας. Τέλος 12ου αι. Αβγοτέμπερα σε ξύλο. 115 Χ 77 εκ., αρ. ευρ. 457 / 90, Βυζαντινή Συλλογή, Καστοριά

Δεκαπεντάγουστος. Γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και αφορμή για σκέψεις και… ποίηση.

Σε όλους τους πολιτισμούς θα συναντήσουμε τη γυναίκα ως σύμβολο ή θεότητα που παραπέμπει στη γονιμότητα, στη μητριαρχία, στην ομορφιά. Στον χριστιανισμό η Παναγία είναι η πιο αγνή και αγία γυναικεία μορφή. Δεν είναι η ίδια θεά, αλλά βρίσκεται στην υψηλότερη θεολογική ιεραρχία αμέσως μετά την Αγία Τριάδα. Είναι αυτή που επιλέχθηκε να γεννήσει τον ίδιο τον Θεό. Να προσφέρει τη σάρκα της ως «δοχείο» για να γεννηθεί Αυτός που είναι πάνω από κάθε σάρκα («δοχείον ἐνθέου σαρκώσεως»). Μυστήριο ακατανόητο γι΄ αυτούς που δεν πιστεύουν. Μυστήριο αδιαπραγμάτευτο για τους πιστούς.

Η χριστιανική θεώρηση της Παναγίας είναι ένας αιώνιος ύμνος στη δυνατότητα του υλικού ανθρώπου να οικειοποιηθεί την άυλη θεότητα. Να γίνει ολόκληρος –με το σώμα και την ψυχή του— κατά χάριν Θεός. Πώς όμως γίνεται αυτό; Πώς μπορεί το υλικό και φθαρτό σώμα να θεωθεί. Όχι με την περιφρόνηση της σάρκας, όπως θα έλεγε κάποιος ιδεαλιστής, ούτε με τη θεοποίησή της, όπως θα έλεγε κάποιος υλιστής, αλλά με την ισορροπημένη σχέση της σάρκας με το πνεύμα.

Η Παναγία εκφράζει πρακτικά αυτή τη δύσκολη διαδικασία. Την επιλέγει ο Θεός, γιατί ως μικρό κορίτσι πέτυχε την ενσυνείδητη αγνότητα. Δεν ήταν παρθένος μόνο στο σώμα, αλλά και στις εσωτερικές της επιθυμίες. Δεν είχε εξωτερική ευλάβεια μόνο. Παρά τη νεαρή της ηλικία κατάφερνε να συγκεντρώνει τον νου της σε καθαρές και απονήρευτες σκέψεις. Έτσι το φθαρτό της σώμα έγινε ο εικονισμός της ουράνιας ομορφιάς. Ήταν όμορφη, χωρίς φκιασίδια.

Όσοι μπορούν να δουν αυτή την ομορφιά κατανοούν την αξία και της δικής τους σάρκας. Εμπνέονται από την ομορφιά της Παναγίας και πλάθουν τις πιο ποιητικές μεταφορές και επίθετα γι΄ αυτήν. Την έχουν χαρακτηρίσει «αὑγή μυστικῆς ἡμέρας» (ξημέρωμα μιας ημέρας γιομάτης μυστήριο), «ἔσοπτρον ἀκηλίδωτο» (καθρέφτη όπου δεν βλέπεις ασχήμια), «κάλλος πάγχρυσον και πολυέραστον» (χρυσή ομορφιά που αξίζει να ερωτευτείς), «χώρα ἀχωρήτου» (αυτή που το σώμα της έγινε η χώρα όπου γεννήθηκε Αυτός που δεν Τον χωράει κανένας τόπος), «βύσσος λευκοτάτη και κεκλωσμένη» (βύσσος είναι το πιο σπάνιο μετάξι, που παρασκευάζεται από το υγρό που εκκρίνει ένα κοχύλι που ονομάζεται πίνα. Μετάξι, λοιπόν, που κλώθεται ολόασπρο), «λειμών πολυανθής» (λιβάδι γεμάτο λουλούδια), «βολίς τοῦ ἀδύτου φέγγους» (ακτίνα που έρχεται από το πιο κρυμμένο φως), «κάλλος τῶν παρθένων ἀπόρθητον» (ομορφιά παρθενική που δεν μπορεί να κατακτηθεί), «πνεῦμα γαληνόν» (όταν άλλες σκορπίζονται σε διασκεδάσεις Αυτή γαληνεύει), «σελήνη παμφαεστάτη» (λαμπερή πανσέληνος), «κόσμος ὁ μέγας ἐν μικρῷ» (μικρό κορίτσι που κρύβει μεγάλα νοήματα).

Στο μικρό μας αφιέρωμα εμπνεόμαστε από αυτές τις μεταφορές και τα επίθετα προς τιμή της Παναγίας και γράφουμε τα δικά μας ποιήματα και χαϊκού.



[α΄]

Πνεύμα γαληνόν.
Πνοή ζωής και τιμής.
Παναγία μου...

[β΄]

Η Παναγία, νεφέλη πλατιά.
Ναός έμψυχος και άνθος πίστεως.
Χαρακτήρας ηθικής, αγάπης και αληθινής πίστης.
Βάθος άπειρον, θησαυρός της ζωής.
Πνεύμα ηθικής, ειλικρίνειας και ταπεινότητας.
Υπόδειγμα των πιστών.
Αξιοθαύμαστη για τη βαθιά της εμπιστοσύνη
στη θεία βούληση.
Αγάπη και εμπιστοσύνη
σε αυτά που μας δίνει ο Θεός·
αλλά και ταπεινότητα...

Σταυρίνα Βάια


[γ΄]

Άνθος τίμιον
του ουρανού αστέρι
εμάς φώτισε

Καλλιόπη Τσιανάκα


[δ΄]


Πνεύμα γαληνόν·
πύλη της σωτηρίας·
προστάτευσε μας.

[ε΄]

Μητέρα μεγαλόχαρη·
προστάτιδα μας.
Πνεύμα καθάριο και γαλήνιο·
πνοή αγάπης.
Φώτισε τον δρόμο μας
νάχουμε
καλοσύνη και μετάνοια.

Πασχαλίνα Γιαννάκη


[στ΄]

Σεμνή μητέρα,
ως πνεύμα γαληνόν 'σαι·
άνθος πίστεως.

Δήμητρα Γιάντσιου


[ζ΄]

Η λευκοτάτη
Ω! Σαν την Ανατολή·
χάρμα του κόσμου.

[η΄]

Σκέπη του κόσμου
πύλης της σωτηρίας
άνθος πίστεως.

[θ΄]

Βάθος άπειρον
κρίνος καθαρώτατος·
σαν μια νεφέλη

Ελένη Τόκα


[ι΄]

Πνεύμα γαληνόν
ήταν η Παναγία·
προστάτιδά μας.

[ια΄]

Αγνή, άσπιλη
ήταν, η μητέρα του
Θεού, σαν άνθος.

[ιβ΄]

Εξαιτίας της
γεννήθηκε ο Χριστός·
ο σωτήρας μας.

Ηλιάνα Τζιάφα


[ιγ΄]

Σκέπη του κόσμου·
πηγή ζωοδόχος εσύ.
Προστάτευέ μας.

[ιδ΄]

Μητέρα μεγάλη
κιβωτός Παναγία
σαν ηλιαχτίδα..

[ιε΄]

Γη αγία και εκλεκτή.
Ποταμός Θεού ανεξάντλητος.
Χαίρε νύμφη ηλιοστάλακτος.
Χαίρε πύλη του φωτός του νοητού.
Σύ ο άμπελος ο κατάκαρπος.
Σύ η Ανατολή του Ηλίου και η εκλεκτή του Κυρίου.
Χαίρε συ που τις ψυχές τις μαλακώνεις.
Χαίρε συ που σαι πάντα άγκυρα πανασφαλής.
Χαίρε Μητέρα Μεγάλη
Χαίρε.

Ευαγγελία Τσιμήτρη

[ιστ΄]

Άνθος πίστεως.
Τοίχος το απόρθητον.
Σκέπη θεία.

[ιζ΄]

Νεφέλη πλατιά.
Νύμφη ηλιοστάλακτος.
Πνεύμα γαληνόν.

Χριστίνα Λιόλιου

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις

ΧΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΛΕΤΕΣ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΟΚΟΚΟ | COLOR PALLETES INSPIRED BY BAROQUE AND ROCOCO ART | ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 4 \ DESIGN \ ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 37 | MULTIMODAL TEXTS 37