"ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΛΟ" ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ «ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΛΟ» (1992) | ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 21 | MULTIMODAL TEXTS 21

Μιχάλης Μανουσάκης. [Χωρίς τίτλο]. Ακρυλικό σε ξύλο. 50 × 70 εκ.. 1992. Πηγή: Μιχάλης Μανουσάκης. Europ’ Art, May 1993 Geneva. Κατάλογος έκθεσης. Γκαλερί Titanium, 1993, σελ.  7

Ο πίνακας του Μ. Μανουσάκη προσεγγίστηκε δομικά από την άποψη της σύνθεσης (οριζόντιες «ήρεμες» ευθείες, διαγώνιες που δημιουργούν εντάσεις), χρωματολογικά (κυριαρχία ψυχρής χρωματικής παλέτας των μπλε και των γκρι σε διάφορες αποχρώσεις και λίγες, διάσπαρτες, κόκκινες πινελιές) και ενσυναισθητικά (διαδικασία προσωπικής εμβύθισης στον πίνακα). Στη συνέχεια τα παιδιά εξέφρασαν τις σκέψεις τους με διάφορους τρόπους. Εδώ, δημοσιεύουμε τις ποιητικές τους φράσεις.

Κάτι μαγικό 

φαίνεται να ξεπροβάλει· 

αλλοπαρμένο. 

Σαν όλα τα άστρα του ουρανού 

να πάτησαν στη γη. 

Κι όμως λάμπουν. 

Για δες μοναχικά στέκουν· 

κάτι προσμένουν. 

Πόσο θα΄θελα 

να τους κάνω συντροφιά. 

Να τ΄ αγγίξω 

έστω για μια φορά 

με την καρδιά μου 

κι ύστερα ας χαθώ κι εγώ 

μες στην ομορφιά τους. 

Βαγγελίτσα Τσιμήτρη 

«Χωρίς τίτλο» το όνομα του, 

έργο ενδιαφέρον αλλά και περίπλοκο. 

Μοναχικότητα και θλίψη το περιβάλλουν 

ή μήπως είναι η επιλογή των χρωμάτων; 

Απεικονίζεται κάτι πραγματικό 

ή να είναι κάτι από άλλο κόσμο 

ίσως φανταστικό χωρίς εξήγηση. 

Τέχνη είναι με αναπάντητα ερωτήματα. 

Δεν ξέρω τι σκεφτόταν ο καλλιτέχνης. 

Πάντως με έβαλε σε σκέψη… 

Πασχαλίνα Γιαννάκη 

Σκοτεινός κόσμος, 

ταξιδεμένες σκέψεις· 

είναι η ζωή. 

Μπλε είναι το τοπίο, 

όπου γεννά το βάθος, 

γαλήνια ελπίδα. 

Δήμητρα Γιάντσιου 

Έρημο τοπίο 

από μπλε σκεπασμένο 

και φορτωμένο 

με νεκρές αναμνήσεις, 

που χαράζουν την ψυχή μου. 

Μόνη μου είμαι. 

κάνω κύκλους μοναξιάς 

χωρίς κανένας 

να μπορεί να με νιώσει... 

Προχωρώ μές’ στην νύχτα! 

Ώσπου άσπρο φως 

κοντοστέκομαι πάλι 

κανένα ίχνος. 

Και φωνάζω δυνατά 

«δεν είμαι μόνη μου πια!» 

Έλενα Κορινιώτη 

Νύχτα σιωπηλή 

που δεν έχει αστέρια. 

Ατελείωτα 

τα όνειρα στη γη 

χωρίς ελπίδα. 

Χριστίνα Λιόλιου 

Είναι εκείνες οι στιγμές 

που τόσο σε πληγώνουν. 

Τότε που πέφτουν οι αστέρες 

και τα τζάμια θολώνουν. 

Τότε που στο μπαλκόνι αποκοιμήθηκες 

και οι φωνές άρχισαν να σβήνουν. 

Τότε που τον ήλιο ξέχασες 

και οι φωνές σε ξεκουφαίνουν. 

Είναι οι παραπονιάρικες βραδιές 

που το πρωί φεύγουν. 

Αγγελική Καρατζόγλου 

Θέλεις να φτάσεις στο τέλος του δρόμου

περιμένοντας να τον διανύσεις, 

όταν και όποτε θες

χωρίς να ξέρεις αν αυτό που περίμενες

βρίσκεται εκεί.

Μαλαματή Καμπούρη

Όμορφη η φύση, να την χαρείς 

μα μην την καταστρέψεις. 

Αγάπα την να μαγευτείς 

μα μην την κυριεύσεις. 

Τα χρώματα σε τρομάζουν 

σαν νιώθεις τ΄ άγγιγμα τους 

και η νύχτα που τρέχει σιωπηλή 

ειρηνεύει τα όνειρά τους. 

Θεοδώρα Λαζάρου

Χειμώνας... έξω το χιόνι σκεπάζει την νύχτα. Είμαι μόνη στο σπίτι. Το τζάκι αναμμένο και εγώ με ένα βιβλίο στο χέρι στον καναπέ του σαλονιού μου. Η ησυχία περιτριγυρίζει τα αυτιά μου. Τόσο ωραία η σιωπή! Τρέχω στο παράθυρο και σκέφτομαι... Φαντάζομαι...

Το δέντρο είναι εκεί μόνο του, κλαίει και λυπάται. «Μα γιατί;» άκουσα μια φωνή. Γιατί όταν χειμώνας πλησιάζει αρχίζουν τα φύλλα και πέφτουν από τα κλαδιά του όμορφου δέντρου. Έτσι αυτό μένει μόνο του. «Να κρυώνει δεν έχει παρέα, βλέπεις…», λέω εγώ ξαφνιασμένη και προσπαθώντας να καταλάβω τι είναι αυτή η φωνή. «Αχ! τι κρίμα...» η φωνή συνεχίζει να ακούγεται. Ναι, πράγματι είναι κρίμα.

Δίπλα από το δέντρο είναι ένα μεγάλο παγκάκι. Πού και πού άνθρωποι πηγαίνουν και κάθονται για λίγο. Γιατί το κρύο δεν τους αφήνει να καθίσουν περισσότερο. Τότε μόνο τότε είναι χαρούμενο το δέντρο, γιατί έχει παρέα που. Οι άνθρωποι δεν το ξέρουν κι έτσι είναι λιγάκι διασκεδαστικό. 

«Μα τώρα και το τελευταίο φύλλο του δέντρου... έπεσε. Και είναι ολομόναχο...» λέω εγώ σαν να μην με νοιάζει ποιά είναι η φωνή. Χάθηκα στην φαντασία μου.

«Ω! Πόσο λυπάμαι για το κακόμοιρο το δέντρο. Μα μισό λεπτό... γιατί είπες πως τις περισσότερες φορές του αρέσει η παρέα των ανθρώπων; Τι του κάνουν;» ρωτάει η φωνή που ακούγεται σαν μικρού κοριτσιού.

«Ξέρεις, μερικές φορές εμείς οι άνθρωποι είμαστε σκληροί. Δεν το καταλαβαίνουμε όμως. Έτσι κακομεταχειριζόμαστε τους ανθρώπους, τα ζώα, τα δέντρα. Οι άνθρωποι μερικές φορές φέρονται άσχημα σε αυτά. Πετάμε σκουπίδια, σπάμε τα κλαδιά τους ακόμη μπορεί να κόψουμε μέρος των κλαδιών, όπως επίσης, μπορεί να κόψουμε και το τελευταίο άνθος ή λουλούδι που ήταν δίπλα σε αυτό. Μην ξεχνάς πως είναι η μοναδική αληθινή παρέα γι΄ αυτό. Μπορεί να υπάρχουν και στιγμές που κάποιο θα θελήσουν να κόψουν το όμορφο αυτό δέντρο...» είπα κι ένα δάκρυ έτρεξε στο μάγουλο μου. 

«Τι μπορούμε να κάνουμε για να το αλλάξουμε αυτό; Θέλω να βοηθήσω το δέντρο..» είπε το «κορίτσι».

«Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να θυμόμαστε πως τα πάντα έχουν ζωή. Να θυμόμαστε ότι είμαστε άνθρωποι... Να προσπαθούμε ακόμη αν αλλάξουμε τους ανθρώπους σε αυτό το κομμάτι. Εσύ μικρή μου να θυμάσαι κάθε φορά που πλησιάζεις αυτό το δέντρο αλλά και αλλά δένδρα ότι αυτά σε κοιτούν και χαμογελάνε. Όχι μόνο επειδή περπατάς, αλλά επειδή γνωρίζεις την ιστορία τους. Αν δεις σκουπίδια και άλλους ανθρώπους να προσπαθούν κόψουν τα άνθη του, αλλά και τα λουλούδια γύρω από αυτό να τους μαλώνεις. Να καθαρίζεις και να το χαϊδεύεις. Έτσι να είσαι σίγουρη πως πια είσαι η καλύτερή τους φίλη». 

«Σε ευχαριστώ!» είπε το κοριτσάκι και η φωνή άρχισε να απομακρύνεται.

Τότε κατάλαβα πια ήταν η φωνή. «Γνώριμη» σκεφτόμουν. Μα ήμουν εγώ. Ήταν η δική μου παιδική φωνή. Η φωνή ενός μικρού κοριτσιού που ενδιαφέρεται να μάθει για όλα όσα συμβαίνουν γύρω της. 

Έτσι τελείωσε αυτή η όμορφη σκέψη. Και εγώ τελικά έκλεισα την κουρτίνα ντύθηκα καλά και περπάτησα ως το δέντρο. Για να του μιλήσω, να το καθαρίσω και να το χαϊδέψω όπως ακριβώς συμβούλεψα τον εαυτό μου.

Σταυρίνα Βάια